EINDHOVEN - "Er is maar één reden waarom ik pas in 1990 een Magnificat schreef en die reden heet Johann Sebastian Bach." De Engelse componist John Rutter (1945) deed het dan ook maar meteen heel anders dan de grote Bach.

Hij schreef een 'Fiësta Magnificat', een lofzang op Maria die de blije gelovigheid van Zuid-Amerikaanse landen weerspiegelt. Dat Magnificat vormt, samen met zijn Gloria en Requiem, het programma van het concert dat de Eindhovense Oratorium Vereniging (EOV) morgen verzorgt in Muziekcentrum Frits Philips, ter gelegenheid van haar 60-jarig bestaan.

Enkele weken geleden was Rutter in Eindhoven, waar hij met het koor werkte aan zijn feestelijke Magnificat. Hij ontpopte zich als één brok gefocuste energie. Hij putte ze uit, de zangers van het EOV; na afloop konden ze geen pap meer zeggen. Vriendelijk maar dringend, met korte duidelijke slag, vroeg hij voornamelijk aandacht voor het ritme en voor de articulatie. Hij wilde doorlopend meer. Meer klank, meer scherpte in de uitspraak. Om 'mooi' maalde hij niet, de tekst, de boodschap, daar ging het hem om. "Jullie zingen alsof je bang bent te worden afgeschoten", zei hij tegen de hardwerkende tenoren. "Ben niet verlegen. Gebruik de tekst om het scherp en kort te houden. Kijk naar mijn slag. Kijk, kijk, kijk!"

Het was een uitputtende maar een stimulerende avond, meldt voorzitter en koorlid Hannie Meijer. "Rutter heeft ons uitgedaagd tot het uiterste. De avond daarna, tijdens onze gewone repetitie, stonden we nog steeds op scherp. Met dit voor ons moderne concert willen we laten horen hoe een koor dat relatief oud is in jaren, muzikaal springlevend kan zijn."

Rutter reist de hele wereld af om met koren aan zijn muziek te werken. Het was volgens Hannie Meijer niet eenvoudig om hem naar Eindhoven te krijgen, maar toen hij eenmaal hier was, was hij er ook helemaal. "Hij zegt dat hij zich drieëntwintig voelt in plaats van tweeënzestig, maar ook hij was na afloop van de repetitie doodop!"

Jubileumconcert Eindhovense Oratoriumvereniging, onder leiding van Geert Broeksteeg. Op zaterdag 10 november in Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven, aanvang 20.15 uur. Met het Gloria, Requiem en Magnificat van John Rutter.

Voor het eerst sinds vele jaren kon schrijver dezes door omstandigheden niet meedoen aan de uitvoering van mijn koor. Hij was veroordeeld om de beleving te ondergaan vanuit de zaal.

Die Schöpfung van Joseph Haydn is één van mijn geliefde werken dat, ondanks dat het makkelijk in het gehoor ligt, toch de nodige concentratie, vaardigheid en hard werken vereist. De wisselingen in stemmingen, dynamiek en soms a-synchrone toonzetting tussen koor en orkest vergen veel van het maathouden binnen de door de dirigent aangehouden tempi.

De gemengde kooropstelling op het orgel-balkon was vanuit de zaal gezien een mooi gezicht: de verschillende kleuren kaften per stemsoort in deze opstelling komen mooi subtiel over en breken licht het stemmig zwart van het koor. Een goed initiatief en voor herhaling vatbaar.

De mengeling van de stemsoorten in de opstelling kwam mooi homogeen over. Echter, wanneer de stemsoorten solo zongen, bijvoorbeeld bij de canon-inzetten, viel de gewenste krachtige toon nogal weg door de ruimtelijke spreiding van de individuele stemsoorten.

De uitvoering van een muziekwerk als Die Schöpfung moet groeien. Nu vloeide het spel van dirigent, orkest, solisten en koor naarmate het werk vorderde, al snel soepel ineen. De aarzelende inzet van het openingskoor bij de diffuse chaos naar het sprankelend licht ging al snel over in het met overtuiging gezongen tweede deel waarin de duisternis het onderspit moet delven. Deze inzet bleef gedurende het gehele concert behouden. De teksten waren ook achterin de zaal goed te verstaan mede dank zij de uitgesproken dictie van de eind-medeklinkers. Bravo!!

Van het trio solisten was sopraan Margreet Rietveld niet alleen bij opkomst een verrassing. Haar heldere stem met een heel licht, discreet vibrato was een lust voor het oor. Tenor Falco van Loon en bas/bariton Martijn Sanders vertolkten met passie hun rollen als Uriël en Raphaël/Adam, al is Martijn eerder bariton dan bas. Clavenist Dirk Luijmes speelde gedegen, als we van hem zijn gewend. Ook het RBO Sinfonia presteerde als vanouds. We mogen blij zijn met zo’n orkest!

Last but not least: de dirigent. We kennen Geert als een rustig overkomend persoon die zeker is van zijn zaak. Zijn manier om het koor te wijzen op het te hanteren tempo komt heel subtiel tot uiting. De meeste toeschouwers valt het nauwelijks op. Hij heeft het orkest goed in de hand en volgt de solisten met gevoel voor effect. Mogen we hem nog lang voor het koor behouden!

We kunnen spreken van een geslaagd concert. Als koorlid aan de andere zijde van de dirigent heb ik volop kunnen genieten. Jammer dat je in de zaal niet mee mag zingen. Daar zijn weer andere soorten uitvoeringen voor. Zeker 300 mensen hebben heel wat gemist! De aandacht van het publiek liet in het begin wel wat te wensen over getuige het gekuch her en der. Maar naarmate de avond vorderde viel dat helemaal weg. Na de pauze heb ik daar niets meer van gehoord, maar dat kan ook aan mij liggen. Misschien een oproep in het programmaboekje om het geluid in een zakdoek te smoren?

Tot zover mijn recensie. Voor wat het waard is.

Evenwichtige Messiah geeft rust en ruimte

RECENSIE KLASSIEKE MUZIEK
door Marjolijn Sengers

Maandagavond was er een fragment uit de Messiah op Radio 4, gezongen door de Nederlandse Bachvereniging in Muziekgebouw Eindhoven, vorig jaar rond deze tijd. Prachtig gedaan, een uitvoering die bij wijze van spreken alle andere overbodig maakt. Gisterenavond zong de Eindhovense Oratorium Vereniging onder leiding van Geert Broeksteeg Händels bekende oratorium. En hoewel deze uitvoering - ik zou haast zeggen 'natuurlijk' - het niveau van de NBV niet haalt, was ze zeer aangenaam. Moest ik het geheel in één woord samenvatten, dan zou ik dat doen met 'evenwichtig'.
De klank van het koor was in evenwicht, de verhouding tussen koor, orkest en solisten was evenwichtig, zo ook het totaalbeeld, dat rust gaf en ruimte. Door de jaren heen heeft de EOV de Messiah vaak gezongen en steeds viel er ontwikkeling waar te nemen.
Het enige dat ik het koor nu gunnen is nog meer zelfbewustzijn en een stevigere groep tenoren.
Geen kwaad woord over de hoge mannenstemmen die er stonden - met beperkte middelen stelden ze zich kwetsbaar op en deden het toch maar - maar ontoereikendheid geeft onzekerheid. En wat het eerste betreft: sopranen, zie niet op tegen de hoge noten, ze zitten er op en met een beetje meer lef komen ze er minder benauwd uit.
Alle respect verder voor de hoge tempi, het hoge niveau van afwerking en de onmiskenbare sfeer van lichtheid, letterlijk en figuurlijk. Solisten en orkest waren uitstekend en zaten wat betreft inlevingsvermogen, expressiviteit en presentatie op één lijn met het koor.

Messiah van Händel door de Eindhovense Oratorium Vereniging, Holland Symfonie Orkest, sopraan Margreet
Rietveld, alt Dave ten Kate, tenor Falco van Loon, bas Martijn Sanders, o.l.v. Geert Broeksteeg. Gehoord in Muziekgebouw Eindhoven op (dinsdag 9 december 2013).